Powrót krytyki sztuki
SEKCJA POLSKA
MIĘDZYNARODOWEGO STOWARZYSZENIA KRYTKÓW SZTUKI AICA
zaprasza na dyskusję, która odbędzie się w ramach post-kongresu AICA w Krakowie, towarzyszącego XLIV Międzynarodowemu Kongresowi AICA „White Places – Black Holes” w Koszycach (Słowacja).
Współorganizatorem dyskusji jest Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie.
„Powrót krytyki sztuki”
Poniedziałek 30 września 2013 roku, godzina 18
Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie, Sala pod Kruki, Rynek Główny 25
W dyskusji biorą udział:
Marek Bartelik (Prezes AICA International)
Anda Rottenberg (Sekcja Polska AICA)
Henry Meyric-Hughes (Honorowy Prezes AICA International)
Adriana Almada (Sekcja Paragwajska AICA)
Juraj Carny (Sekcja Słowacka AICA)
Richard Gregor (Sekcja Słowacka AICA)
oraz James Elkins (School of the Art Institute w Chicago)
Prowadzenie dyskusji: Andrzej Szczerski (Prezes Sekcji Polskiej AICA)
Współczesna krytyka artystyczna podlega dynamicznym zmianom. Widoczny jest jej szybki rozwój, dzięki łatwości publikowania już nie tylko w pismach drukowanych, ale przede wszystkim w Internecie. Zwiększenie ilości publikacji nie idzie jednak w parze z podniesieniem ich poziomu. Krytyka często bywa niekompetentna, unika formułowania jakichkolwiek sądów, wykorzystywana jest jako narzędzie promocyjne. W efekcie działalność krytyczna –również ta, która wciąż pozostaje wartościowa – okazuje się marginalizowana i nie wpływa w istotny sposób na życie artystyczne.
Podczas dyskusji zastanawiać się będziemy nad wynikającą z tej sytuacji obecnością/nieobecnością krytyka sztuki w życiu artystycznym, miejscem krytyki sztuki pośród innych instytucji zajmujących się sztuką, a także różnicą pomiędzy krytykiem a kuratorem sztuki współczesnej. Zadamy też pytanie o znaczenie tekstu krytycznego wobec innych form uprawiania krytyki sztuki, którymi dysponują dziś autorzy. Kolejny problem to istnienie „globalnej krytyki sztuki”, która ustala standardy akceptowane na całym świecie oraz jej przeciwieństwa, czyli krytyki lokalnej, czerpiącej inspirację z miejscowej tradycji artystycznej.
Na zakończenie rozważać będziemy konieczność „powrotu krytyki sztuki”, która nie jest tylko powierzchownym komentarzem, ale polem rzeczowej i otwartej dyskusji. W ten sposób może ona na stać się alternatywą wobec realiów świata sztuki oraz praktyki kuratorskiej, coraz częściej pełniących funkcje rozrywkowe i reprezentacyjne, związane z wymogami bieżącej polityki kulturalnej.
UCZESTNICY DYSKUSJI:
MAREK BARTELIK Prezes AICA International, w latach 2008-2012 prezes Sekcji USA AICA. Wykłada historię sztuki w The Cooper Union for the Advancement of Science and Art w Nowym Jorku, gościnnie prowadził również wykłady na uniwersytetach Yale i MIT. Jako krytyk sztuki regularnie współpracuje z „Artforum”, do którego napisał recenzje z wystaw w ponad dwudziestu krajach , w tym w Polsce. Jest autorem książek, m.in. “The sculpture of Ursula von Rydingsvard” (1996), „Early Polish Modern Art: Unity in Multiplicity” (2005), „To Invent a Garden: the Life and Art of Adja Yunkers” (2000), „GDR/DDR. Contemporary German Painting from Portuguese Collections” (2008). Publikuje także poezje, a ich zbiór „East Sixth Street: 50 poems” został wydany przez wydawnictwo 7letras w Brazylii (2006). W 2011 roku w Polsce ukazała się jego książka pt. „Łagodny deszcz”. W 2013 roku był kuratorem wystawy Marka Rothko w Muzeum Narodowym w Warszawie.
ANDA ROTTENBERG historyk sztuki, krytyk oraz kuratorka, w latach 1988-1990 oraz 1991-1993 prezes Sekcji Polskiej AICA. W latach 1991–1992 pełniła funkcję dyrektorki Departamentu Sztuki w Ministerstwie Kultury i Sztuki, następnie w latach 1993–2001 zajmowała stanowisko dyrektorki Galerii Sztuki Zachęta w Warszawie. Do 2007 była przewodniczącą rady programowej Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Należy także do Manifesta Foundation oraz International „Germinations” Foundation. Kuratorka wystaw m.in. „Europa nieznana”, Kraków (1991); polska cześć „Der Riss im Raum”, Berlin (1994); „Gdzie jest brat twój, Abel?”, Warszawa (1995); „Sztuka z Polski”, Budapeszt, Wilno, Ryga, Tallinn (1996–1997), a ostatnio „Obok. Polska-Niemcy. 1000 lat historii w sztuce” organizowanej przez Martin-Gropius-Bau w Berlinie i Zamek Królewski w Warszawie. Jest autorką licznych tekstów krytycznych poświęconych sztuce współczesnej, opublikowała także książki, m.in. Sztuka w Polsce 1945–2005 (Warszawa 2005). W 2011 roku została odznaczona Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, w 2012 otrzymała Nagrodę Krytyki Artystycznej im. Jerzego Stajudy, za całokształt osiągnięć.
HENRY MEYRIC HUGHES Honorowy Prezes AICA International, krytyk sztuk i kurator, Koordynator Programu Wystawienniczego Rady Europy. Współtwórca „Manifesta. European Biennial of Contemporary Art (2003) i przewodniczący Manifesta Foundation w Amsterdamie w latach 1996-2007. W latach 1968-92 pracował dla British Council m.in. w Niemczech, Peru, Francji i Włoszech, pełnił funkcję Director of Visiting Arts (1994-96) oraz Director of Visual Arts (1986-92). W latach 1986-1992 był kuratorem wystaw brytyjskich na Biennale w Wenecji i w São Paulo. Następnie w latach 1992-1996 pełnił funkcję dyrektora w Hayward Gallery w Londynie. W latach 1992-96 zajmował się także kolekcją sztuki The Arts Council Collection, from 1992-96. Wśród najnowszych projektów kuratorskich znalazły się, 'Blast to Freeze: British Art in the Twentieth Century’ pokazywane w Wolfsburgu i Tuluzie (2002-03); Pawilon Cypryjski (Nikos Charalambidis) na Biennale w Wenecji w 2003 roku, oraz XXX Council of Europe exhibition, ‘Critique and Crisis: Art in Europe since 1945’ Berlin, Kraków (MOCAK), Tallinn i Mediolan (2012-2013). Jest autorem wielu tekstów krytycznych i książek, m.in. ‘AICA in the Age of Globalisation’ (AICA Press, 2010) i ‘African Contemporary Art: Critical Concerns / Art Contemporain Africain: Regards Critiques’ (AICA Press, 2011, współredaktor). Odznaczony m.in. Bundesverdienstkreuz przez Prezydenta Republiki Federalnej Niemiec.
ADRIANA ALMADA Prezes Sekcji Paragwajskiej AICA, w latach 2010-2013 wiceprezes AICA International, krytyk sztuki, pisarka i kuratorka wystaw sztuki współczesnej. Redaktora magazynu AICA Paragwaj oraz „Arte al Día Internacional (Miami-Buenos Aires), współpracuje z „ArtCronica” (Kuba), „Archipiélago” (Meksyk), Temas (Buenos Aires) and Correo Semanal (Asuncion). Autorka licznych tekstów w czasopismach, katalogach wystaw i pracach zbiorowych, redaktorka wydawnictw dotyczących literatury, socjologii i sztuki. Opublikowała wiele książek, m.in.. „AUGUSTE FRANÇOIS EN PARAGUAY, FOTOGRAFÍAS 1894-1895” Fausto Ediciones, Asunción, 2011, „PATIOS PROHIBIDOS”, Servilibro, Asunción, 2008, „ZONA DE SILENCIO”, AA Publicaciones, Asunción, 2005, „PAZ, POLÍTICA Y POESÍA (LUGARESCOMUNES: OCTAVIO PAZ O EL OTRO QUE SOMOS)”, Instituto de México-Secretaría de Relaciones Exterioresde México, 2003. Kuratorka wystaw, m.in. Art from Parana, Oscar Niemeyer Museum (Kurytyba 2012), Paraguay Esquivo II, Les Voûtes-Point Éphemère (Paryż 2010); The Human Condition, Centro Cultural de España (Asuncion 2008) i Pa(i)sajes, Centro Cultural de España (Buenos Aires, 2008) and Centro Cultural de la República (Asuncion, 2007). Kuratorka wystaw w ramach VI i VII Biennale w Kurytybie (2011, 2013), Triennale w Chile (2009) oraz Encuentro entre dos mares, São Paulo–Valencia Biennial, 2007. Autorka wystawy Paragwaju na Cuenca Biennial w Ekwadorze (2009).
JURAJ ČARNÝ historyk sztuki, krytyk i kurator. Od 2009 Prezes Sekcji Słowackiej AICA, od 2012 wiceprezes AICA International, od 2006 roku redaktor naczelny „Flash Art. Czech and Slovak Edition”, od 1999 roku prowadzi Galerię „Priestor/SPACE” w Bratysławie, W 1997 roku współpracował z Soros Centre for Contemporary Arts – Slovakia. Autor licznych wystaw, m.in. „Erased Walls”, Freies Museum Berlin (2009), Crazycurators Biennale II Bratysława (2008), „LEMON BAR. Site Sensitive and Context specific Art from Slovakia” w ramach Prague Biennale 3 w Pradze (2007) , The Most Curatorial Biennale in the Universe, Apex Art, New York (2007), Jiři Kovanda, Otis Laubert, Jan Family, SKUC Gallery, Ljubljana (2006) . Współtwórca projektów– nomad SPACE, Gallery Evolution de´Lart /z Cesare Pietroiusti/ (2007), Crazycurators Award, Crazycurators Biennale, SPACE Residency Lab (2006), Crazycurators.org (2003). Organizator XLIV AICA International Congress w Koszycach w 2013 roku.
RICHARD GREGOR v-prezes Sekcji Słowackiej AICA, historyk, krytyk sztuki i kurator wystaw sztuki współczesnej. Pracował jako kurator w Galerii w Nitrze i Galerii Miasta Bratysławy oraz w Centrum Sztuk Wizualnych w Bratysławie. Wykładał także na Akademii Sztuk Pięknych w Bańskiej Bystrzycy oraz pełnił funkcję eksperta ds. galerii sztuki współczesnej w Ministerstwie Kultury Republiki Słowackiej. W latach 2007-2008 i w 2011 roku był dyrektorem Wydziału Kultury w Radzie Miasta Bratysławy, w 2008 doprowadził do ponownego otwarcia Galerii Cypriána Majerníka w Bratysławie, której był dyrektorem do 2013 roku. Jest kuratorem ponad 30 wystaw w Słowacji i zagranicą, a także autorem licznych publikacji poświęconych sztuce współczesnej, w tym „Malarstwo słowackie po 1918 roku” opublikowanej na stronach rządowych Republiki Słowackiej. Organizator XLIV AICA International Congress w Koszycach w 2013 roku.
JAMES ELKINS historyk sztuki, ukończył także studia malarskie, od 1989 roku wykłada w The School of the Art Institute of Chicago, aktualnie na stanowisku E.C. Chadbourne Chair w Department of Art History, Theory, and Criticism. Uznawany za jednego z najważniejszych amerykańskich historyków sztuki, analiza jego działalności badawczej została opublikowana w książce „Art: Key Contemporary Thinkers” red. Diarmuid Costello i Jonathan Vickery (New York: Berg / Macmillan, 2007). Autor licznych publikacji, w tym głośnej książki poświęconej krytyce sztuki „What Happened to Art Criticism?” (Chicago 2003). W swoich badaniach koncentruje się na historii i teorii obrazu w sztuce, naukach ścisłych i przyrodniczych. Obok sztuk pięknych zajmuje się także archeologią, historią naturalną i badaniem obrazów mikroskopowych. Interesuje go także historiografia i metodologia historii sztuki, w tym kwestie globalnej historii sztuki oraz problematyka edukacji artystycznej. Ostatnio opublikował polemikę z teorią Rolanda Barthesa na temat fotografii „What Photography Is” (Nowy Jork 2012) oraz refleksje na temat krytyki sztuki „Art Critiques: A Guide” (Waszyngton 2011). Jest także redaktorem serii wydawnictw „Stone Art Theory Institutes” oraz Theories of Modernism and Postmodernism in the Visual Art.”. Laureat doktoratu honoris causa Uniwersytetu w Goeteborgu w 2008 roku.