Emancypacja dźwięków – warsztat Jeana-Luca Godarda

0
1325

W okresie Nowej Fali warsztat filmowego dźwięku przeżywał być może swój najlepszy okres, płodny w eksperymenty, które zmieniły dźwiękowy pejzaż kina na kolejne lata. „Swingujące lata 60.” to czas rewolucji politycznych, obyczajowych i technologicznych.

W kinie zachodnioeuropejskim – a zwłaszcza francuskim – historycy tego okresu chcą widzieć specyficzny splot okoliczności: technologicznych, obyczajowych i estetycznych. Ta przesłanka pozwala sądzić, że opis funkcjonowania dźwięku w warsztacie filmowca może się stać pretekstem do wysnucia ważnych politycznie oraz społecznie wątków. Świeżość filmów Nowej Fali polegała również na tym, że w przyspieszonym trybie usiłowały one dogonić rzeczywistość, nadrabiając tym samym zaległości, jakie kultura lat 50. odziedziczyła po tak zwanym „kinie papy”, tworzącym bezmyślnie eskapistyczne wizje świata na ekranie.

„Amatorski gang” – kultowa scena tańca

Słowem kluczem w tym kontekście jest emancypacja. O uniezależnienie się walczyły kobiety, mniejszości etniczne czy seksualne. Tym zmianom towarzyszył awans cywilizacyjny zachodnich społeczeństw – między innymi ogromny skok technologiczny, polegający na szerszym dostępie do wynalazków, takich jak telewizja czy aparaty fotograficzne, coraz częściej stosowane jako narzędzie dokumentowania codzienności. Rewolucja techniczna doprowadziła również do poszerzenia arsenału ekip filmowych.

Przykładem twórcy, którego warsztat dźwiękowy wyróżniał się użyciem nowatorskich środków, był Jean-Luc Godard. Kilka jego filmów z pierwszej połowy lat 60. dostarcza bogatego oraz różnorodnego materiału do namysłu nad funkcjami ścieżki dźwiękowej w ustanawianiu (i demaskowaniu) realistycznej konwencji. Jego twórczość pozwala spojrzeć na Nową Falę jednocześnie jako na historyczną poetykę, świadectwo  epoki, element przemian socjologicznych oraz wypadkową nowych możliwości technologicznych.

(…)

Cały artykuł dostępny jest w wersji papierowej „Fragile” nr 1 (27) 2015.

Dodaj odpowiedź

Więcej aktualności