Poezja jako miejsce na ziemi. „Miasto Poezji” 2015 – zapowiedź

Miejsce na ziemi

Wycinek przestrzeni o niezbyt dokładnie wytyczonych granicach, obszar, gdzie ktoś lub coś znajduje się, przebywa lub tkwi – w taki sposób można zdefiniować miejsce. W miejscu można znaleźć się tylko na chwilę, przebywać dłuższy czas lub tkwić przez całe życie. Te przestrzenne i czasowe własności miejsca skupia w sobie jak w soczewce poezja.

Tytuł tego artykułu jest oczywiście nawiązaniem do wyboru wierszy Eugeniusza Tkaczyszyna-Dyckiego – poety rozległych, transcendentnych obszarów rzeczywistości, traktującego egzystencję, ciało i historię zmian miejsca przebywania jako źródło i przedmiot poetyckiej mowy. Poezja jest szczególnym miejscem na ziemi, rodzajem czasoprzestrzeni, dzięki której każdy precedens jednostkowej egzystencji może zostać ujęty. Posiada materialną formę (wiersz, tomik), która czyni z niej niewielkich rozmiarów terytorium o wysokim stopniu znaczeniowego skomplikowania. Trudno przez nie przejść i wyjść niezmienionym.

Dla pomysłodawców i organizatorów Festiwalu „Miasto Poezji” miejsce nie istnieje bez poezji, a poezja bez miejsca. Ona musi znaleźć gdzieś ujście (kartka papieru, chodnik, mur kamienicy), związać się z jakąś określoną przestrzenią, w której będzie mogła się ujawnić, zamanifestować swoją obecność. Tego rodzaju manifestacją jest właśnie lubelskie „Miasto Poezji”, którego kolejna edycja rozpocznie się 25 maja. Poezja zaanektuje wtedy przestrzeń miejską, wkroczy do prywatnych mieszkań, słowa zajmą mury, zdania będą przemykać po ścianach – miasto musi skapitulować. Poezja zdobywa w ten sposób swoje miejsce, staje się poezją miasta, „metaforą, która odnajduje swój kształt” (Paweł Próchniak, jeden z organizatorów festwialu).

Mapa miasta

Festiwal „Miasto Poezji” ma własną, spójną, wypracowaną przez lata formułę. Powstał jako wspólny projekt Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN” oraz Instytutu Filologii Polskiej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Jest festiwalem miejskim, który angażuje mieszkańców, umożliwia im bliższe spotkanie z poezją, „wyzwolenie odwagi wyobraźni i twórczej myśli” – jak czytamy w ideowej deklaracji organizatorów z 2008 r., kiedy odbyła się pierwsza edycja lubelskiego święta poezji. Jednym z najciekawszych pomysłów są Mieszkania Poezji, czyli spotkania z i wokół poezji w prywatnych mieszkaniach lublinian oraz różnych instytucjach kulturalnych. W ten sposób czytelnik poezji zmienia się w performera, który udostępnia przestrzeń swojego domu i tworzy własne kulturalne wydarzenie. Spotkania w mieszkaniach przybierają różne formy: są to czytania poezji, recitale, spotkania z poetami oraz koncerty. Do mieszkań zaproszeni zostali między innymi Ryszard Krynicki, Wojciech Bonowicz, Krzysztof Siwczyk, Konrad Góra, Adam Wiedemann czy Darek Foks oraz wielu młodych poetów świeżo po debiucie lub tuż przed, na przykład Rafał Różewicz, Dawid Mateusz i Dominika Kaszuba.

>>> PROGRAM MIESZKAŃ POEZJI

W jakich jeszcze przestrzeniach miasta pojawi się poezja? Najkrótsza odpowiedź brzmi: będzie wszędzie. W ramach projektu Terytoria Poezji spotkania z utworami poetyckimi odbędą się między innymi w lubelskim Ratuszu, gdzie uczestnicy warsztatów rysowania komiksu i pisania wierszy będą mogli sprawdzić swoje twórcze umiejętności. Całemu festiwalowi towarzyszyć będą różnego rodzaju akcje performatywne, instalacje artystyczne, spektakle, spacery, pokazy filmów, wystawy i koncerty. O wszystkich tych wydarzeniach będzie można przeczytać w festiwalowej gazetce. Poezję słychać będzie nawet w miejskim trolejbusie (linia nr 1).

Poezja to także miejsce baśniowe, o czym w trakcie Małego Miasta Poezji będą mogły przekonać się dzieci. Odkrywaniu tego wyobraźniowego świata towarzyszyć będą rozmowy z pisarzami bajek i ilustratorami oraz warsztaty animacji, bajania, kaligrafii czy czerpania papieru. Każdy znajdzie więc odpowiednie miejsce dla siebie.

>>> TERYTORIA POEZJI

>>> MAŁE MIASTO POEZJI

Z Lublinem związanych jest także kilkoro poetów cybernetycznych, wykorzystujących w praktyce twórczej możliwości modyfikacji i modulacji słowa oraz obrazu za pośrednictwem nowych mediów. Cyberpoezji poświęcony będzie Blok Poezja 2.0. W jego skład wchodzą: „Infografika poetycka” – warsztaty o słowie poetyckim i medium internetowym, „Videopoezja” – tworzenie animacji do wybranego wiersza, wykład o słowie w kulturze cyfrowej, który wygłosi dr hab. Piotr Celiński, oraz Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Poezja-Kultura-Poezja. Perspektywy współczesne”. Praktyka zostanie uzupełniona więc o namysł teoretyczny i odwrotnie. Instytut Filologii Polskiej KUL – współorganizator festiwalu – prowadzi systematyczne badania nad zjawiskiem cyberpoezji czy szerzej literatury w cyberprzestrzeni. Ten nowy typ aktywności (prze)twórczej jest logiczną konsekwencją dominacji kultury digitalnej. Porównanie nowych środków wyrazu, jakie oferuje medium Internetu, z tradycyjnymi, analogowymi środkami ekspresji, umożliwi bardziej szczegółowe rozpoznanie statusu, funkcji i form współczesnej poezji.

>>> POEZJA 2.0

Jednym z podstawowych celów „Miasto Poezji” jest popularyzacja twórczości poetyckiej poprzez szereg działań edukacyjnych, w które zaangażowani są uczniowie i studenci. Blok edukacyjny „Miasta Poezji” obejmuje między innymi spotkania z poetami, warsztaty czytania poezji i spacery miejskie. Pełen program tego festiwalowego bloku dostępny jest poniżej.

>>> EDUKACJA

Miasto poezji, poezja miasta

Miasto Poezji 2015 potrwa do 30 maja. Przez te kilka dni poetyckiego święta Lublin stanie się wyjątkowym miejscem na ziemi. Miasto jako przestrzeń heterogeniczna, w której rewersem miejsc popularnych, często odwiedzanych, są miejsca opuszczone, zaułki, pasaże, jest idealnym terytorium dla tak bardzo zróżnicowanej i wielonurtowej współczesnej poezji.

„»Miasto Poezji« wyrasta z przekonania, że poezja jest głosem czegoś, bez czego nie sposób żyć, że dotyka każdego z nas, (…) że to ona podpowiada nam słowa w najważniejszych momentach” – to fragment wypowiedzi Pawła Próchniaka, pomysłodawcy festiwalu. Dzięki festiwalowi poezja stanie się elementem miejskiego krajobrazu, będzie można ją zobaczyć i usłyszeć wszędzie. Nie wystarczy jednak patrzeć i słuchać. Należy się zatrzymać i uważnie przyjrzeć, przysłuchać. Tylko w ten sposób miejsce, w którym aktualnie przebywamy, może za pośrednictwem poezji stać się wyjątkowe.

Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej festiwalu.